Το λινάρι καλλιεργείται για τις κλωστικές ίνες, που βρίσκουν εφαρμογή στην ύφανση λινών υφασμάτων, καθώς και για τα ελαιούχα και φαρμακευτικά (καθαρτικά, διουρητικά, μαλακτικά) σπέρματά του.
Ο τόπος της καταγωγής του δεν μας είναι ακριβώς γνωστός, θεωρείται όμως ιθαγενές των χωρών μεταξύ του Ευξείνου Πόντου, της Κασπίας Θαλάσσης και του Περσικού Κόλπου. Η καλλιέργεια του φυτού και οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την εποχή του Ιπποκράτη. Ο Θεόφραστος μνημονεύει το έλαιο των σπόρων του, ο δε Διοσκουρίδης αναφέρει αρκετές φαρμακευτικές του ιδιότητες.
Το λινάρι είναι φυτό ετήσιο, με βλαστό λεπτό, λείο, ύψους 0,50-0,90 μ. Έχει φύλλα λογχοειδή, οξύληκτα και άνθη ζωηρόχρωμα κυανά, που εμφανίζονται το τέλος της άνοιξης και τις αρχές του καλοκαιριού.
Φυτό κλωστικό, ελαιοφόρο και φαρμακευτικό.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Όπως αναφέρεται η καταγωγή του φυτού είναι από την
Ασία. Ήταν η μόνη φυτική ίνα - πλην του μεταξιού και του μαλλιού - που
χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι για την υφαντουργική.
Πόσο παλιά ο
άνθρωπος χρησιμοποίησε το φυτό αυτό δεν μπορεί να πει κανείς με
σιγουριά. Για πάρα πολλά χρόνια γνωρίζαμε ότι αρχαιολογικές έρευνες
επιβεβαίωσαν την ύπαρξη σπόρων και λινών υφασμάτων στη Βαβυλώνα
(7.000π.Χ) και σε πόλεις των Άλπεων (5.000 π.Χ.).
Όπως ανακοινώθηκε όμως, το Λινάρι χρησιμοποιούνταν από τους προϊστορικούς ανθρώπους πριν 34.000 χρόνια!
Πρόκειται για τις πιο παλιές, επεξεργασμένες από τους προϊστορικούς ανθρώπους ίνες που έχουν βρεθεί.
Πρόκειται
για άγριο λινάρι, μη καλλιεργημένο, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
για να φτιάξουν ύφασμα, κλωστές, ρούχα, σχοινιά και καλάθια, σύμφωνα με
την ανακοίνωση των ερευνητών που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό
Science. Στην Ελλάδα εισήχθη από την Κολχίδα, μετά την εποχή του
Ηροδότου. Ήταν γνωστό ως κλωστικό φυτό με το όνομα λίνον. Οι
φαρμακευτικές ιδιότητες των σπόρων του λιναριού ήταν γνωστές στους
αρχαίους Έλληνες. Ο Ιπποκράτης, όπως και ο Θεόφραστος (5ος και 4ος
αιώνας), τους συνιστούσε για φλεγμονές των βλεννογόνων. Ο Διοσκουρίδης
(1ος αιώνας π.Χ) αναφέρεται στις μαλακτικές του ιδιότητες.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
Οι λιναρόσποροι περιέχουν βλεννώδεις ουσίες, πηκτίνη και λινέλαιο σε ποσοστό 30-40%, σάκχαρα, άμυλο, κερί, ρητίνη και πρωτεΐνες.
Το
λινέλαιο περιέχει διάφορα οργανικά οξέα (cis-λινολεϊκό,α-λινολενικό
οξύ, βιταμίνη F), ένα κυανογόνο γλυκοσίδιο (λινομαρίνη), ένζυμο
(λινομαράση), βιταμίνες Α, Β, D, Ε, μεταλλικά στοιχεία και αμινοξέα
Ο λιναρόσπορος φυσικά, έχει αποδειχθεί ότι είναι μια πολύ πλούσια πηγή σε Ω-3 λιπαρά οξέα, ωφέλιμα για το καρδιαγγειακό σύστημα.
Οι ώριμοι σπόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως χαλαρωτικό αποχρεμπτικό, καθαρτικό και εκτεταμένα σε καταπλάσματα. Είναι επίσης καταπραϋντικό για την γαστρίτιδα και τον ερεθισμένο λαιμό.
Το έλαιο των σπόρων είναι ωφέλιμο για την παραγωγή των προσταγλαδινών που είναι ζωτικές για πολλές λειτουργίες του σώματος. Το λινέλαιο περιέχει λιπαρά οξέα που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της συσσώρευσης εναποθέσεων λίπους στους ιστούς. Το λινέλαιο χαλάει γρήγορα και για τον λόγο αυτό πρέπει να το παρασκευάζουμε (με ψυχρή σύνθλιψη) φρέσκο κάθε φορά που το χρειαζόμαστε.
Στην ομοιοπαθητική χρησιμοποιείται το βάμμα του νωπού φυτού σε περιπτώσεις βρογχίτιδας, αμηνόρροιας και αιμορροΐδων. Όλο το φυτό χρησιμοποιείται ως ισχυρό καθάρσιο.
Παραδοσιακά το χρησιμοποιούσαν αντί των φύλλων της Σέννα και είναι λαϊκό γιατρικό για τους ρευματισμούς και τα προβλήματα του συκωτιού. Αυτό κυρίως διότι η ισχυρή καθαρτική του δράση, βοηθά το σώμα να απαλλαγεί από τις τοξίνες.
Aπό διατροφική άποψη, το λινάρι (σπόρος-έλαιο), έχει ένα χαρακτηριστικό που το κάνει μοναδικό. Mε εξαίρεση το ελαιόλαδο (που περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά, αλλά καθόλου ω λιπαρά οξέα), τα περισσότερα έλαια είναι πλούσια σε ω-6 και κάποια από αυτά (έλαιο ελαιοκράμβης, κανναβέλαιο, έλαια ξηρών καρπών) περιέχουν και κάποια ω-3. Aντίθετα, το λινέλαιο, που αποτελείται κατά 55% από α-λινολενικό οξύ, ένα πολυακόρεστο λιπαρό οξύ που ανήκει στην ομάδα των ω-3 λιπαρών οξέων, και ο λιναρόσπορος αποτελούν την πιο πλούσια φυτική πηγή των δυσεύρετων στη φύση ω-3, ενώ παράλληλα διαθέτουν μόνο ίχνη από ω-6. Aυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία μας, καθώς έχει αποδειχτεί ότι το πλεόνασμα των ω-6 προκαλεί οξειδωτικές και φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε όλο σχεδόν τον οργανισμό. Όλες οι σοβαρές χρόνιες αρρώστιες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, η αρθρίτιδα, το Aλτσχάιμερ και ενδεχομένως ο διαβήτης, επιδεινώνονται από τέτοιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
H εξισορρόπηση των ω-3 στον οργανισμό μας, λοιπόν, μας προστατεύει από όλα αυτά. Eπιπλέον, οι σπόροι του λιναριού και το λάδι τους είναι πλούσιες φυσικές πηγές των αντιοξειδωτικών ουσιών λίγκνανς, οι οποίες απαντώνται στο λινάρι σε συγκέντρωση 80 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στα παχιά ψάρια (σολομό, πέστροφα, ρέγκα, τόνο, σαρδέλες, σκουμπρί), στο σπανάκι και στην αντράκλα. Kαι αυτά τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν την καρδιά, μετριάζουν τα συμπτώματα φλεγμονωδών νόσων και πιθανώς προστατεύουν από το διαβήτη. Tο λινάρι περιέχει, επίσης, και ορισμένα φυτοοιστρογόνα, που λειτουργούν προληπτικά απέναντι στον καρκίνο ή καθυστερούν την εξέλιξή του, μειώνουν τη χοληστερίνη και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, ενώ δεν περιέχει γλουτένη, με αποτέλεσμα το αλεύρι που παράγεται από αυτό να είναι πιο εύπεπτο και ιδιαίτερα κατάλληλο για άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε φυτικές ίνες, προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου.
Παράλληλα, η κατανάλωσή του ανακουφίζει από το άσθμα, τους πόνους της περιόδου, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου. Tέλος, πρόσφατες έρευνες παρουσιάζουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα ως προς τη θεραπευτική του δράση σε ψυχιατρικά και νευρολογικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Ως κατάπλασμα το χρησιμοποιούμε για τους πλευρικούς πόνους αλλά και σε δοθιήνες, αποστήματα και έλκη.
Μπορούν να προστεθούν και στο ρύζι, τα αρτοσκευάσματα, αλλά και σε όποιο πιάτο επιθυμείτε.
